از لحاظ موقعیت جغرافیایی :
آبادان در جنوب غربی استان خوزستان و در شمال جزیره ای به همین نام واقع شده است.
این جزیره به واسطه وجود اروندرود و در غرب، رودخانه بهمنشیر در شمال و شرق و نیز خلیج فارس در جنوب آن بوجود آمده است. مساحت شهرستان حدود ۱/۲۰۶۳ کیلومتر مربع در منتهی الیه خلیج فارس قرار دارد.
طول آن حدود ۶۸ کیلومتر، پهنای آن بین سه تا بیست کیلومتر و ارتفاع بالاترین نقطه ی آن ۳ متر از سطح دریا میباشد و همچنین بین ۲۹ درجه و ۵۷ دقیقه و ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ در جه و ۱۲ دقیقه و ۴۸ درجه و ۵۶ دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهار گریونویچ قرار دارد.
به لحاظ موقعیت ارتباطی :
شهر آبادان از جانب شمال به شهرستانهای شادگان و خرمشهر از شرق به بندر ماهشهر و رودخانه بهمنشیر، از جنوب به خلیج فارس و از غرب به مرز ایران و عراق و اروند محدود است فاصله هوایی آبادان تا تهران ۶۶۶ کیلومتر و فاصله زمینی آن ۱۰۴۶ کیلومتر بوده و فاصله زمینی آبادان تا خرمشهر ۱۵ کیلومتر است.
اروندکنار، بهمنشیر و کارون مهم ترین رودهای منطقه محسوب می شوند. آبادان به شکل جزیره ای در کنار خلیج فارس قرار گرفته و دارای آب و هوای اقلیمی گرم و مرطوب است.
از لحاظ توپوگرافی :
شهرستان آبادان حاصل رسوبات دلتایی مصوب کارون و اروند در دوران چهارم زمین شناسی است. این دلتا یکی ازنقاط هموار و کم ارتفاع جلگه خوزستان است که شیبی کمتر از یک درصد دارد.
از نظر تقسیمات کشوری و جمعیت :
این شهرستان از دو بخش (مرکزی و اروندکنار) و ۳ شهر آبادان- اروندکنار و چوئبده به همراه ۶ دهستان و ۸۱ آبادی تشکیل شده است.
تعداد خانوار جمعیت شهرستان آبادان بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰
جمع | ساکن در نقاط شهری | ساکن در نقاط روستایی | |||
خانوار | جمعیت | خانوار | جمعیت | خانوار | جمعیت |
۶۹۹۷۳ | ۲۷۱۴۸۴ | ۵۹۲۳۶ | ۲۲۸۹۰۵ | ۱۰۷۳۷ | ۴۲۵۷۹ |
از نظر سابقه تاریخی آبادان :
این بندر در قدیم عبادان و مدتی نیز (جزیره الخضر) نامیده می شد اما شکل کهن این نام (اُپاتان) است. اُپاتان از سه کلمه اُ- پات- ان تشکیل شده است. (اُ) به معنی آب و (پات) از ریشه پائیدن و (ان) پسوند نسبت است. بنابراین اُپاتان به معنی جایی است که در محل ورود آب دریا افرادی پاسبانی می کنند و آنرا می پایند نام ایرانی(آبادان) مسلماً از کلمه (آباد) گرفته شده است. زیرا پس از احداث پالایشگاه در آن رو به عرمان و آبادانی گذاشت و آبادان نامیده شد.